De wetgever beschermt u tegen te sterke contractpartij
- On 17/12/2019
De wetgever voert binnenkort regels in die de relaties tussen ondernemingen sterk zullen beïnvloeden, met grote gevolgen voor de contractpraktijk. Wij zetten voor u uiteen welke bepalingen niet langer toegestaan zijn.
Evolutie. In België geldt het principe van vrijheid van handel. Dit betekent dat iedereen die handel wil drijven dat moet kunnen (vrije markttoegang) en dat men vrij dient te zijn om de inhoud, werking en vorm van de handelsovereenkomsten te bepalen (contractvrijheid).
Deze vrijheid werd doorheen de jaren enigszins aan banden gelegd door het mededingingsrecht. De nieuwe wetgeving zal deze vrijheid nog verder beperken. Door de invoering van een verbod op onrechtmatige contractuele bedingen, misbruik van economische afhankelijkheid en oneerlijke marktpraktijken wil de wetgever misbruik door uw te sterke contractpartij tegengaan.
1. Verbod oneerlijke marktpraktijken
Specificering. Er bestond al een algemeen verbod op oneerlijke marktpraktijken tussen ondernemingen. Met de nieuwe wet voert de wetgever ook specifieke verbodsbepalingen in voor misleidende en agressieve marktpraktijken.
Misleidende marktprakijken. Dit zijn marktpraktijken die gepaard gaan met onjuiste informatie of informatie die feitelijk correct is maar bedriegt of kan bedriegen ten aanzien van welbepaalde elementen (o.a. prijs, reikwijdte van de verplichtingen, rechten van de onderneming, aard van het product,…). Ook het bewust achterhouden van informatie kan een verboden misleidende marktpraktijk uitmaken.
Agressieve marktpraktijken. Dit zijn marktpraktijken die ondernemingen er toe aanzet om een besluit te nemen dat zij anders niet hadden genomen als gevolg van intimidatie, dwang, lichamelijk geweld of ongepaste beïnvloeding.
Inwerkingtreding. Deze regels zijn reeds in werking getreden op 1 september 2019. Deze bepaling is alleen van toepassing op overeenkomsten die na deze datum worden gesloten, hernieuwd of gewijzigd.
Sancties. Er kan een vordering tot staking worden ingesteld bij de ondernemingsrechtbank. Bij veroordeling zal de onderneming de oneerlijke marktpraktijken moeten beëindigen.
2. Verbod misbruik economische afhankelijkheid
Economische afhankelijkheid. Er is sprake van economische afhankelijkheid in het geval dat er voor de ene onderneming geen redelijk gelijkaardig alternatief is om binnen een redelijke termijn en tegen redelijke voorwaarden en kosten met een andere onderneming te handelen.
Wat wordt er verboden?Misbruik van deze positie. De wetgever heeft in de wet een niet-limitatieve lijst opgenomen van gevallen, die als misbruik van economische afhankelijkheid beschouwd kunnen worden.[1] Dit kan zich onder meer voordoen wanneer de economisch sterkere partij weigert om bepaalde goederen te verkopen of aan te kopen, of wanneer hij onbillijke aan- of verkoopprijzen oplegt.
Inwerkingtreding. Deze bepaling treedt in werking op 1 juni 2020. Deze bepaling is alleen van toepassing op overeenkomsten die na deze datum worden gesloten, hernieuwd of gewijzigd.
Sanctie. Het mededingingscollege kan een geldboete opleggen die 2% van de omzet van de betrokken onderneming of ondernemingsvereniging bedraagt.
3. Verbod op onrechtmatige contractuele bedingen
Wat wordt er verboden?Bedingen die een kennelijk onevenwicht scheppen tussen de rechten en plichten van de partijen. Om deze algemene formulering een meer concrete invulling te geven, voorziet de wetgever in twee lijsten.
- De zwarte lijst[2]
De bedingen die hierop voorkomen zijn steeds onrechtmatig en verboden. Voorbeelden hiervan zijn:
o Bedingen waarbij de tegenpartij afziet van elk middel van verhaal in geval van betwisting.
o Bedingen die enkel de onderneming het recht geeft om uit te leggen wat de bedingen nu precies betekenen.
o Bedingen waarbij wordt gesteld dat de andere partij op onweerlegbare wijze van bepaalde bedingen kennis heeft genomen of aanvaard, terwijl zij niet daadwerkelijk kennis hiervan heeft kunnen nemen vóór het sluiten van de overeenkomst.
o …
- De grijze lijst[3]
De bedingen die hierop voorkomen worden vermoed onrechtmatig en verboden te zijn, tenzij het tegendeel bewezen kan worden. Voorbeelden hiervan zijn:
o Bedingen waarbij de onderneming het recht wordt verleend om zonder geldige reden de prijs, de kenmerken of de voorwaarden van de overeenkomst eenzijdig te wijzen.
o Bedingen die de bewijsmiddelen waarop de andere partij beroep kan doen beperken.
o Bedingen die in geval van niet uitvoering of vertraging van de uitvoering voorzien in schadevergoedingsbedragen die kennelijk niet evenredig zijn aan het nadeel dat door de onderneming kan worden geleden.
o …
Inwerkingtreding. Deze bepaling treedt in werking vanaf 1 december 2020. Deze bepaling is alleen van toepassing op overeenkomsten die na deze datum worden gesloten, hernieuwd of gewijzigd.
Sanctie. Indien in de overeenkomst een onrechtmatig beding is opgenomen, dan wordt dit beding nietig verklaard. De overeenkomst zal de partijen voor het overige wel blijven binden, tenzij de overeenkomst zonder dit onrechtmatig beding niet kan blijven voortbestaan.
4. Conclusie
Lees uw contracten en algemene voorwaarden na om te zien of er bepaalde verboden bedingen in zijn opgenomen en pas deze aan.
Meer info. Refibo bvba helpt u graag met verdere vragen omtrent deze materie.
Contacteer ons gerust telefonisch op het nummer + 32 9 223 31 54 of per e-mail via onderstaand e-mailadres: studiedienst@refibo.be
[1]artikel IV. 2/1 WER
[2]artikel VI.91/4 WER
[3]artikel VI. 91/5 WER