Kerkstraat 106 9050 Gentbrugge
info@refibo.be
+32 9 223 31 54
ma-vr: 9:00-13:00, 13:30-17:00
Het burgerlijkrecht in een nieuw jasje: De Stand van zaken

Het burgerlijkrecht in een nieuw jasje: De Stand van zaken

  • On 26/12/2022

Er beweegt wat in de wetstraat. De hervorming van het burgerlijk wetboek is in volle ontwikkeling. Het burgerlijk recht, waaronder het verbintenissenrecht, is als ondernemer zeker niet onbelangrijk. Dat dit wetboek aan vernieuwing toe was mag niet verbazen. Het Burgerlijk wetboek dateert namelijk van 21 maart 1804, het tijdperk van Napoleon. Op het aansturen van Koen Geens heeft deze hervorming intussen al behoorlijk vorm gekregen. Maar wat verandert er juist voor contracten die na 1 januari 2023 afgesloten worden?

Overzicht

Het burgerlijk recht bestaat uit verschillende onderdelen, die ‘boeken’ genoemd worden. Sinds 1 november 2020 wordt het napoleontisch wetboek dat afstemt uit 1804 nu aangeduid door “oud burgerlijk wetboek”. Vanuit de doelstelling om de wetgeving toegankelijker te maken brengt boek 5 uit het nieuw verbintenissenrecht enkele drastische veranderingen met zich mee. Zo heeft de nieuwe wetgeving de geldende rechtspraak en rechtsleer geabsorbeerd, daarnaast wordt meer duidelijkheid geschept via een hele reeks definities. De nieuwe regels zullen gelden voor contracten die na 1 januari 2023 worden afgesloten. 

Imprevisieleer

Voor ondernemingen zal de imprevisieleer ongetwijfeld één van de meest opmerkelijke nieuwigheden zijn.

In principe geldt tussen partijen enkel wat werd afgesproken. Door de introductie van de imprevisieleer laat het nieuwe verbintenissenrecht toe dat een overeenkomst toch gewijzigd kan worden op voorwaarde dat de oorspronkelijke omstandigheden van de overeenkomst grondig gewijzigd zijn.

Deze uitzondering op de algemene regel “afspraak is afspraak” kan indien aan vijf strenge voorwaarden wordt voldaan:

  1. Er moet een verandering van omstandigheden zich voordoen na het afsluiten van de overeenkomst die de uitvoering ervan buitensporig verzwaart. (Het is niet nodig om aan te tonen dat de uitvoering onmogelijk is of dat er een fout werd begaan door de tegenpartij)
  2. Het moet gaan over een verandering die onvoorzienbaar was bij de contractsluiting.
  3. U mag niet aan de oorzaak liggen van de gewijzigde omstandigheden.
  4. Het risico dat deze wijziging zich voordoet mag u niet expliciet of impliciet op u nemen.
  5. De wet of de overeenkomst mag de toepassing van dit mechanisme niet uitsluiten.

Gevolgen van “gewijzigde omstandigheden”

Wanneer u denkt deze bepaling te kunnen inroepen dient u zich eerst richten tot uw wederpartij en hem verzoeken over het contract te onderhandelen of het contract te beëindigen. Als uw wederpartij weigert te heronderhandelen kunt u, net zoals uw wederpartij, naar de rechter stappen. De rechter is gemachtigd om in kortgeding wijzigingen door te voeren aan het contract of deze geheel of gedeeltelijk te ontbinden.

Opgelet: Tijdens de heronderhandeling of de gerechtelijke procedure wordt het contract niet geschorst. U dient de overeenkomst te blijven uitvoeren tot een beslissing of een overeenstemming is bekomen.

Ons advies

Door het nieuwe wetboek schuilt er ook extra gevaar op verwarring tussen het Belgische en het Nederlandse recht wanneer u zelf een opzoeking wilt doen. Een verwijzing naar het Belgische recht ziet er als volgt uit: “Art. 1.2,BW”; terwijl een verwijzing naar het Nederlandse burgerlijk recht er zo uit ziet: “Art. 1:2, BW”. Het verschil opmerken tussen een punt en een dubbele punt zal dus extra waakzaamheid vergen.

Na de corona-crisis en de energiecrisis lijkt er nu eindelijk een wettelijke tool te worden voorzien om in de toekomst deze onvoorziene omstandigheden op te vangen. Hoe deze tool in de praktijk een rol zal spelen valt evenwel af te wachten. Wij geven u alvast graag mee dat het meer dan ooit belangrijk wordt om de nodige aandacht te besteden aan het opstellen van contracten.

Heeft u vragen over dit onderwerp? REFIBO zoekt samen met u naar de optimale oplossing. Contacteer ons via mail op studiedienst@refibo.be of telefonisch op 09/223.31.54.