Cassatie hakt knoop door! Geruime tijd impliceerde de notie ‘beroepskosten’ een verplicht verband met het maatschappelijk doel van de onderneming. In juni 2015 kwam het Hof van Cassatie echter terug op deze bepaling: zelfs doeloverschrijdende kosten kunnen aanzien worden als beroepskosten. Critici zeggen dat dit een fiscaal gunstregime in de hand zou kunnen werken en dat het fiscaal rechtvaardigheidsgevoel tussen de verschillende burgers geschonden wordt. Daarnaast kunnen kosten van verrichtingen met het oog op een belastingvoordeel niet meer uitgesloten worden als aftrekbare beroepskost, volgens deze arresten. Momenteel worden deze impactrijke arresten onderzocht door de FOD Financiën.

Omschrijving beroepskosten. Het basisartikel in de wet betreffende beroepskosten [1] stelt dat beroepskosten, kosten betreft die slechts aftrekbaar zijn indien de belastingplichtige deze in het belastbare tijdperk heeft gedaan of gedragen om de belastbare inkomsten te verkrijgen of te behouden.

Ophefmakende arresten. Het Hof van Cassatie heeft deze wetsbepaling in het verleden steeds gevolgd. Recent, sinds juni 2015, is dit echter niet meer het geval. Zowel de Franstalige als de Nederlandstalige Kamer velden arresten [2] waarbij ze “terugkomen op hun vroegere rechtspraak”.

Redenering. Het Hof voert als reden aan dat opbrengsten afkomstig van verrichtingen buiten het maatschappelijk doel van de vennootschap belastbaar zijn en de kosten ervan eveneens kunnen worden afgetrokken. Het Hof oordeelt dat alle inkomsten en opbrengsten van roerende goederen en kapitalen die door een handelsvennootschap worden gebruikt voor het uitoefenen van de beroepswerkzaamheid, beroepsinkomsten zijn. Het feit dat een verrichting niet kadert in het statutaire doel van een vennootschap volstaat niet om de aftrek van deze kost te weigeren.

De fiscus. De toetsing door de fiscus van de gemaakte kosten aan het maatschappelijk doel is hierdoor ongedaan gemaakt. Alle kosten om belastbare inkomsten te verwerven of te behouden zijn inmiddels aftrekbaar. De fiscus kan echter wel nog nagaan of er “kennelijk overdreven kosten worden gemaakt.

Verrichtingen buiten het maatschappelijk doel. Mogelijke verrichtingen die buiten het maatschappelijk doel van de onderneming vallen, zijn: de aankoop van een woning, een luxueuze auto of de aan- en verkoop van buitenlandse obligaties (met verlies),… Aangezien deze tendens een recente ontwikkeling is, zal de toekomst moeten uitwijzen in hoeverre men specifieke verrichtingen als aftrekbaar zal zien.

Impact. Hogere aftrekbare kosten hebben zowel invloed op het verleden als op de lopende zaken. De arresten genereren vooreerst een grote budgettaire impact voor de Schatkist. Specifiek, is het ook mogelijk om op basis van het vertrouwensbeginsel de Belgische staat aan te klagen. De staat honoreert namelijk niet de opgewekte gerechtvaardigde verwachtingen, integendeel, ze heeft de eigen wetgeving in het verleden verkeerd geïnterpreteerd.

Fiscaal rechtvaardigheidsgevoel. Ingevolge de creatie van dit fiscale gunstregime, is het fiscaal rechtvaardigheidsgevoel tussen de verschillende burgers geschonden. Het hoge aftrekvoordeel voor zelfstandigen en vennootschappen in de vennootschapsbelasting is onevenredig tegenover het onderscheid inzake privé- en beroepskosten in de personenbelasting.

Opgelet. Aangezien de arresten voor een totale ommekeer zorgen, worden ze momenteel zowel bij de FOD financiën als bij het kabinet van de minister van Financiën onderzocht. Behoed u dus voor het nemen van grote ,‘momenteel-gunstige’, beslissingen. Men kan zich afvragen of deze immers niet nog anders kunnen uitdraaien.
Bovendien moeten de kosten een voorwerpen vormen van een belastbaar ‘voordeel van alle aard’ in hoofde van de ontvangende partij. Deze voordelen worden belast aan de hand van formules die de waarde van het voorwerp trachten te weerspiegelen. Sinds enkele jaren terug zijn deze formules gewijzigd, waardoor de waarde van het voordeel en dus ook de belastingen hoger uitkomen.

Documentatie:
Arrest Hof van Cassatie 12 juni 2015 nr. F.14.0080. N/4 (http://jure.juridat.just.fgov.be/pdfapp/download_blob?idpdf=N-20150612-5)
Arrest Hof van Cassatie 4 juni 2015 nr. F.140185.F (http://www.juricaf.org/arret/BELGIQUE-COURDECASSATION-20150604-F140185F)
Arrest Hof van Cassatie 4 juni 2015 nr. F.14.0165.F (http://www.juricaf.org/arret/BELGIQUE-COURDECASSATION-20150604-F140165F)

Bronnen:
[1] Artikel 49 WIB
[2] Arrest Hof van Cassatie 12 juni 2015 nr. F.12.0163.N/1 (http://jure.juridat.just.fgov.be/pdfapp/download_blob?idpdf=N-20150612-3)