Potpourri V is op 24 juli 2017 in het Belgisch Staatsblad verschenen. De wet is erop gericht de werking van justitie te verbeteren en de werklast bij de rechtbanken te verminderen. Bovendien worden de bestaande procedures vereenvoudigd, verduidelijkt, geharmoniseerd en afgestemd op recente EU-verdragen. Welke nieuwe regels zijn voor u ondertussen reeds in werking getreden?

Nieuw. De nieuwe regels zorgen voor een grotere verantwoordelijkheid en een centralisatie bij de notaris in het kader van een erfenisregeling. Een centraal erfregister wordt in het leven geroepen en het wordt eenvoudiger om uw rechten te laten gelden bij een grensoverschrijdende erfenis.

Erfkeuze enkel nog voor notaris. Sinds augustus 2017 is enkel de notaris bevoegd om de verklaring van verwerping van een erfenis of de aanvaarding onder voorrecht van boedelbeschrijving op te maken. Voorheen kon eender wie deze verklaringen ook bij de griffie van de rechtbank van eerste aanleg van de woonplaats van de overledenen afleggen [1]. De nieuwe regel geldt voor alle verklaringen die vanaf 3 augustus 2017 worden afgelegd en dit ongeacht het moment waarop de nalatenschap is opengevallen. De verklaring moet niet noodzakelijk in een opzichzelfstaande authentieke akte worden opgenomen. In één en dezelfde akte kunnen de verklaringen van verschillende erfgenamen (zelfs als ze elk een andere erfkeuze uitoefenen) of kan ook de akte van erfopvolging worden opgenomen [2].

De Europese erfrechtverklaring. De nationale voorschriften inzake erfrecht zijn zeer verschillend in alle lidstaten. Indien er sprake is van een grensoverschrijdende erfopvolging moet er worden bepaald welk nationale rechtbank bevoegd is om de zaak te behandelen en welk recht van toepassing is.

In 2012 werd de Europese Verordening met nr. 650/2012 opgesteld en de Europese erfrechtverklaring ingevoerd. De Europese erfrechtverklaring waarborgt een snelle, soepele en efficiënte behandeling van een erfopvolging met grensoverschrijdende elementen in de Europese Unie. Door de verklaring kunnen belanghebbenden in een nalatenschap hun rechtspositie, rechten en bevoegdheden eenvoudig aantonen in een andere lidstaat.

De verordening zorgt er met andere woorden voor dat een grensoverschrijdende nalatenschap een samenhangende behandeling krijgt onder eenzelfde rechtsstelsel en voor eenzelfde instantie. In principe zijn de gerechten van de lidstaat waar een burger zijn laatste gewone verblijfplaats had bevoegd en is het recht van die lidstaat van toepassing [3].

De notaris werd aangeduid als de bevoegde autoriteit in België voor de afgifte van de Europese erfrechtverklaringen. Gelet op het feit dat de nationale akten en attesten van erfopvolgingen en de Europese erfrechtverklaring verregaande rechtsgevolgen hebben, is het noodzakelijk dat iedereen er kan op vertrouwen dat deze worden opgemaakt door een bevoegde instantie en dat de inhoud correct is. Bovendien is de publiciteit van deze gegevens en de contactgegevens van de bevoegde instantie wenselijk. Het centraal erfrechtregister wordt onder andere om deze reden in het leven geroepen door Potpourri V.

Centraal erfregister. Om een volledig beeld te kunnen vormen over de afwikkeling van een nalatenschap worden in de toekomst de volgende gegevens opgenomen in een centraal erfregister:

• De akten en attesten van erfopvolging waarin de betrokken partijen worden geschetst.
• Indien van toepassing, de Europese erfrechtverklaringen.
• De akten houdende de verklaring van verwerping.
• De akten houdende de verklaring van aanvaarding onder voorrecht van boedelbeschrijving.

Dit register is gratis toegankelijk voor iedereen. Elke belanghebbende zal zich tot een centraal aanspreekpunt kunnen richten om de nodige informatie te verkrijgen [4].

De regels over het centraal erfrechtregister treden in werking op een bij Koninklijk Besluit vastgelegde datum of uiterlijk op 1 januari 2020.

REFIBO bvba. REFIBO houdt u op de hoogte van de verdere ontwikkelingen inzake het centraal erfregister. Vergeet ook niet dat indien een ondernemer-natuurlijk persoon overlijdt, de btw-hoedanigheid en de inschrijving in de KBO dient te worden stopgezet. Uw boekhouder kan u hierbij van dienst zijn.

Bronnen:
[1] Art. 784 e.v. BW.
[2] Een akte of attest van erfopvolging (vroeger erfrechtverklaring of akte van bekendheid) is een document waarin de wettelijke erfgenamen worden opgenomen. Deze akte is vereist om bijvoorbeeld de bankrekening van een overledene te deblokkeren.
[3] Burgers kunnen er ook voor kiezen om het recht van de staat waarvan zij de nationaliteit bezitten, wordt toegepast op hun nalatenschap.
[4] De nieuwe artikelen betreffende het centraal erfrechtregister zijn 892/1 tot 892/7 BW.